In 2009 kwam de Radboud Universiteit Nijmegen op het lumineuze idee om wetenschappers eens over iets anders aan het woord te laten dan hun vak. Een aantal hoogleraren sprak daarom tijdens een serie zomerlezingen over hun persoonlijke passie. René ten Bos – hoogleraar filosofie te Nijmegen – bleek als geboren Tukker een passie voor FC Twente te hebben. Zijn uitermate herkenbare relaas bracht de redactie er toe hem te vragen een gastcolumn te schrijven voor fctwente.blog.nl. Aan het woord laten wij hier dus nu René ten Bos! Klik op Lees verder voor zijn werkelijk onovertroffen column!
Blaise
Niet vaak kom je in een voetbalblad uitspraken over filosofen tegen. Dat is maar goed ook, want voetbal is geen filosofie en filosofie is geen voetbal. Nu weet ik ook wel dat er goedkope boekjes zijn waarin beroemde filosofen als voetballers worden gepresenteerd. Zo worden in sommige van die boekjes zogenaamde ‘filosofenelftallen’ samengesteld: Socrates is dan linksvoor, Plato de laatste man en Aristoteles de keeper. Dergelijke boekjes zijn vooral bestemd voor domme mensen die niet weten wat voetbal is en die ook niet weten wat filosofie is en daardoor denken dat Socrates een groot voetballer zou kunnen zijn geweest. En nu doel ik vanzelfsprekend niet op de ooit vermaarde baltovenaar uit Brazilië die dezelfde naam als de oude wijsgeer droeg. Deze ‘Socrates’ werd na zijn carrière als voetballer kinderarts en had weinig op met de wijsbegeerte.
Niemand minder dan Blaise Nkufo bekende onlangs in Voetbal International dat hij een ‘Cartésien’ was. Een Cartésien is een aanhanger van René Descartes, een Franse filosoof die leefde van 1596 tot 1650. De man is beroemd vanwege zijn uitspraak: ‘Ik denk, dus ik besta’. De VI geeft zelfs een klein minicollege over wat dit allemaal te betekenen heeft: de enige zekerheid die een mens heeft, is dat hij aan alle zekerheden kan twijfelen. Mooie scepsis, zou ik zeggen. Maar ook iets om verder op te bouwen, want wie twijfelt laat zien dat hij ook kan denken. “En twijfelen”, zo lezen we in het voetbalblad, “dat kan Blaise ook.” En dus kan hij denken. Al denkend komt hij er bijvoorbeeld achter dat het kampioenschap weliswaar mooi is, maar toch ook niet alles. Een mens zou zijn geluk niet moeten ophangen aan alleen maar een kampioenschap. De meeste voetballers, merkt de voetballende wijsgeer uit Zwitserland op, worden namelijk nooit kampioen en als zij zich dit dan te zeer aantrekken, worden ze geen gelukkige en harmonieuze mensen. Allemaal wijze woorden. Alleen daarom al verdient hij een standbeeld.
Maar toch: Descartes en zijn methodische twijfel. Bij alles de voors en tegens zien. Het beslissende moment in de competitie is misschien wel de goal die Blaise maakt in de uitwedstrijd tegen PSV. De Eindhovenaren krijgen een klap die ze niet meer te boven komen en Twente krijgt er net genoeg lucht om Ajax voor te blijven. Het mooie van Blaise als voetballer is dat hij helemaal niet twijfelde over wat hij moest doen met de fabelachtige assist van Ruiz. Als hij echt een Cartesiaan was, zou niet Twente maar Ajax kampioen zijn geworden.
Descartes was een man die regels voor de geest wilde maken. Hij was ook een man die als uitvinder geldt van het assenstelsel in de wiskunde. En hij zoop veel, iets wat Nkufo nooit doet. Je ziet Descartes liggen: half beneveld, half bekaterd. Hij denkt en bestaat. Hij ziet een vlieg door de kamer vliegen. Descartes denkt na hoe hij die vlieg in zijn assenstelsel kan plaatsen. Zit hij nu op punt 23-45-16 of op punt 22-46-17? Moeilijk te zeggen. Verrek, denkt Descartes, ik zou willen dat die vlieg eens stil staat!
Wat ben ik blij dat Blaise geen echte Cartesiaan is! Stel je voor! Daar komt de bal van Ruiz. Mooie actie van hem … of toch niet? Had hij niet gewoon ook een beetje mazzel? Maar goed, die bal komt. Wat moet ik doen? Kan ik erbij? Kan ik er niet bij? Schiet ik hem op goal? Schiet ik hem niet op goal? Is die PSV-keeper goed of niet goed? Blaise denkt en bestaat, maar vergeet te schieten. Twente geen kampioen.
Maar Blaise denkt niet en bestaat dus niet. Hij doet wat de actie van Ruiz verdient: onnadenkend hard wordt de bal in de kruising gejaagd en heel even bestaat ook FC Twente niet meer: ze zijn door het dolle heen. Blaise voorop. Hij zou er goed aan doen zich te afficheren met een andere filosoof die dezelfde voornaam draagt als hij: Blaise Pascal (1623-1662), een wat jongere tijdgenoot van Descartes. Deze Blaise schreef ooit eens één van de mooiste regels die ik ken: “Le coeur a ses raisons que le raison ne connait point.” In vertaling: het hart heeft zijn redenen die de rede niet kent.
Ik denk dat dit beter beschrijft wat de voetballer Blaise gevoeld moet hebben bij alle doelpunten, inclusief de belangrijkste, die hij voor Twente maakte.
11 mei 2010
René ten Bos
Hoogleraar filosofie, Radboud Universiteit.
Lees ook:Laatste groet op fctwente.blog.nl
Heerlijk om te lezen.
heerlijk is wat anders,
maar strak verhaal wat veel zegt!!
ik zeg “de spijker op zijn kop geslagen”
Ook mijn hoogleraar geweest, fantastische hoorcolleges altijd. Echte tukker.
Je zou er bijna weer voor in de collegebanken gaan zitten…….
twente moet De Guzman haalen
Kan aardig potje voetballen , alleen hij is wel erg vaak geblesseerd , moeten we daar ook rekening mee houden voordat je hem een contract onder de neus drukt !
Wat leren wij van FC Twente
Nederland wil innovatiekampioen worden. Kan het Eredivisiekampioenschap van FC Twente het Nederlandse innovatiebeleid van nieuwe inspiratie voorzien?
• *Om kampioen te worden, hoef je niet het grootste budget te hebben. Je moet je geld wel slim inzetten.
*Om kampioen te worden, hoef je niet de meeste goals te maken, of de minste tegen te krijgen. Je moet wel de juiste goals maken en op de juiste momenten de nul houden.
*Om kampioen te worden, hoef je niet van de daken te schreeuwen dat je de beste bent. Meer punten halen dan de anderen volstaat. *Om kampioen te worden, hoeven je supporters zich niet te misdragen. Gewoon aanmoedigen helpt ook.
*Om kampioen te worden, hoef je niet de duurste spelers te kopen. Vertrouwen geven aan spelers die in Amsterdam (of elders) niet rendeerden kan tot mooie resultaten leiden.
*Om kampioen te worden, hoef je geen commissies met oud-spelers in te stellen die rapporten volschrijven. Een goed bestuur dat één keer een visie ontwikkelt en daaraan jaren vasthoudt, werkt beter.
*Om kampioen te worden, hoef je je tegenstanders niet te vernederen. Het helpt zelfs als Rotterdammers je welgezind zijn.
*Om kampioen te worden, hoef je niet alleen monomaan met voetbal bezig te zijn. Het werkt juist inspirerend voor spelers en staf om ook in bredere maatschappelijke projecten actief te zijn.
*Om kampioen te worden, hoef je niet alleen multinationals als sponsor te hebben. Asito (Alle Stof In Twente Opruimen) is van minstens even grote waarde.
*Om kampioen te worden, hoef je geen dochtervestigingen in Ghana, Zuid Afrika of België te hebben. Een goede worteling in de eigen regio is misschien wel belangrijker.
*Om kampioen te worden, hoef je geen aanslagen te plegen op de (bus van) je concurrenten. Beschaving loont.
Volgens mij zijn de paralellen met het innovatiebeleid helder. Maar voor elke Amsterdammer die meer uitleg nodig heeft: Jan van Halst is te boeken als spreker en legt het u desgewenst allemaal nog eens haarfijn uit.
Nou, nog een paar dan, hoewel de link met innovatiebeleid steeds dunner wordt.
• *Om kampioen te worden, hoef je niet alle wedstrijden te winnen. Maar thuis winnen van Sparta moet natuurlijk wel.
*Om kampioen te worden, hoef je geen topscorer uit Zuid Amerika te hebben die er 35 inschiet. Iemand uit Midden Amerika die er 24 inschiet, maar wel 3 thuis tegen Sparta, is meer waard.
*Om kampioen te worden, hoef je Siem de Jong niet te hebben. Luuk volstaat.
*Om kampioen te worden, hoef je geen Grolsch te drinken. Of wacht, nee, dat moet toch wel, maar ’t biedt geen garantie.
*Om een goeie column te schrijven, hoe je je niet af te zetten tegen Ajax. Maar als je al je hele leven fan bent van FC Twente, is de verleiding wel erg groot als je club dan eindelijk kampioen wordt.
props ouwe
uit vetrouwde bronnen heb ik ge hoord dat adriaanse bijna rond met twente is
zou heel mooi zijn, ik denk dat Co het heel goed zal gaan vinden met de organisatie FCT
Ja en nu hoor je dat Joop naar Turkije is om met Rijkaard te overleggen en het bedrag mag 2 miljoen zijn ??? Vorige week was de auto van Ronald Koeman bij de Veste gesignaleerd, ik hoop dat het een Twente waardige trainer wordt die niet alleen voor de poen maar ook een beetje hart voor de club zal hebben, lets wait and see!! Een ding Aad de Mos komt er niet in!!